Rotator kılıf (manşet) yırtığı erişkinlerde çok yaygın olarak görülen bir omuz problemidir. Her yıl binlerce insan bu problemden dolayı doktora başvurur. Yırtık bir rotator manşet, omuzda güçsüzlüğe yol açar, günlük aktivitelerimizde, saç tarama, başımızı yıkama veya elbise giyme gibi aktiviteler ağrılıdır.
Akut Yırtık
Doğrudan kolun üzerine düşme veya ağır bir şeyler kaldırma sonucu ani olarak yırtılabilir. Bu tür yırtılmalara köprücük kemiği kırıkları veya omuz eklemi çıkığı eşlik edebilir.
Dejeneratif Yırtıklar
Zamanla, yavaş gelişen bir durum olup, rotatortendonlarının incelmesi ve yıpranarak yırtılması söz konusudur. Bu dejenerasyon durumu yaşlanma ile ilişkilidir. Rotator manşet yırtıkları en sık olarak dominant kolda ortaya çıkar ve ağrınız olmasa bile diğer omuzda risk altındadır.
Rotator manşet yırtıklarında sık şikâyetler;
- Gece ve dinlenmede geçmeyen omuz ağrısı
- Kolu yukarı doğru kaldırmalarda omuz ağrısı artışı
- Kolu kaldırma ve kendi ekseni etrafında çevirmede güçsüzlük
- Belli pozisyonlarda omuz ekleminde sürtünme seslerinin alınışı
Eğer yırtık düşme gibi durumlarda ani oluşursa, şiddetli omuz ağrısı olur. Kolu kaldırma durumlarında atlama hissi alınabilir.
Yavaş gelişen dejeneratif yırtıklarda omuz ağrısı ve kolda güçsüzlük olabilir. Kolunuzu diğer omzunuza doğru yana kaldırdığınızda omuzda ağrı artışı olması anlamlıdır. Başlangıçta omuz ağrısı hafif olabilir ve bunu yaşamın bir parçası olarak görmemek gerekir.
Zamanla ağrı dayanamaz hale gelebilir ve dinlenme ile geçmez. İlaçlara yanıt alınmaz ve geceleri uykudan uyandırabilir. Saç tarama ve elbise giyme gibi günlük basit aktiviteler, ağrılı hale gelebilir.
Muayenede özel testler yapılsa da tanı kesin olarak görüntüleme ile konur.
Röntgen çekilerek kemik yapılar değerlendirilir. Tip 2-3 akromion kemik çıkıntısı, akromion kol topuz mesafesi vs kemik değişiklikleri değerlendirilir.
MRI ise yumuşak dokulardaki değişiklikleri gösterir. Yırtığın boyutunu, ödemini vs detaylı bilgi vermesi açısından son derece önemlidir.
Eğer rotator manşet yırtığına sahipseniz, omuzu kullanıma devam ettikçe genellikle ağrıda artış olur. Bu durum zamanla yırtığın ilerlemesi ile ilişkilidir.
Kronik omuz ve kol ağrısı, doktora gözükmeniz için önemli bir sebeptir. Erken teşhis ve tedavi, başarılı sonuçlar alınması için önemlidir.
Tedavide temel amaç, ağrıyı yok etmek ve omuz fonksiyonlarını geri kazanmaktır. Bu yırtıklar için çok farklı tedavi yöntemleri vardır ve kişiye göre bu yöntemler değişir. Sizin tedavinizin planlamasında yaş, aktivite seviyesi, yırtığın tipi, genel sağlık durumu vs durumlar etkilidir.
Hastanın durumuna göre cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi yöntemleri vardır;
1- Cerrahi olmayan tedavi
Hastaların bir kısmı cerrahi olmayan yöntemlerden fayda görür;
- Dinlenme: Kolu omuz seviyesi üstüne kaldıramama ve kol askısı ile dinlendirme
- Aktivite Düzenlemesi: ağrıya sebep olan hareketlerden kaçınma
- İlaç: Steroid olmayan ilaçlar, kas gevşeticiler
- Fizik Tedavi
- Lokal enjeksiyon: Yukarıdaki durumlara yanıt alınamama durumunda lokal anestezikle birlikte steroid enjeksiyonu yapılır.
- Diğer alternatif tedaviler
2- Cerrahi Tedavi
Cerrahi olmayan tedavi yöntemlerinin etkisiz olması durumunda ameliyat önerilir. Ağrının devam etmesi cerrahi için temel endikasyondur. Aşağıdaki durumlar söz konusu ise ameliyat düşünülmelidir;
- Ağrılarınız en az 6 aydır var ise,
- Rotator manşet yırtığı büyükse,
- Omuzda güçsüzlük ve fonksiyon kaybı var ise,
- Gece uykudan uyandırıyorsa,
- Ciddi bir travma ile oluşan akut yırtıklar.
Cerrahi yöntemler içinde çok farklı tamir metotları vardır. Kapalı yöntem olan omuz artroskopisi ile birkaç küçük delikten yırtık tamir edilebilir.
Artroskopi ortopedi cerrahları tarafından eklem için problemlerin teşhis ve tedavisinde kullanılan kapalı bir yöntemdir. Artroskopi kelimesi yunanca kökenli olup artro-eklem, skopi-bakmak demek olup eklem içine bakmak manasına gelir.
Omuz artroskopisi sırasında cerrah, artroskop isimli bir küçük kamera ile eklem içine girer. TV veya bir monitör yardımı ile görüntüleme sağlanır. Bir başka portalden küçük el aletleri ile de eklem içi yapılar değerlendirilir.
Artroskopik el aletleri çok ince ve küçük olması nedeniyle cilt kesisi genellikle çok küçüktür. Bu hastanın konforu ve ameliyat sonrası rehabilitasyonu açısından önemli bir noktadır.